Thanh Niên và tôi: Một suất học bổng thay đổi một hành trình

Báo Thanh Niênlà một trong những tờ báo lớn hàng đầu cả nước mà tôi đọc khi bắt đầu xuống thủ đô Hà Nội học đại học. Với tôi,ênvàtôiMộtsuấthọcbổngthayđổimộthànhtrì cái tên Thanh Niênkhông chỉ dùng để chỉ lớp người trẻ tuổi, là đại diện tương lai của đất nước giàu nhiệt huyết với sức sống, khát vọng cống hiến cho Tổ quốc mà còn là một thế hệ dám đổi mới, dám nghĩ dám làm.

Có lẽ chính vì vậy, mỗi khi nhắc đến Báo Thanh Niên, điều để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong tôi không chỉ là những trang báo thời sự, mà còn là hành trình bền bỉ suốt 40 năm của các chương trình học bổng mà tờ báo đã thực hiện - một truyền thống hiếm có trong làng báo chí Việt Nam.

Một thời khốn khó 

Với riêng tôi, ký ức về học bổng Nguyễn Thái Bình "Tiếp sức tương lai" năm 2011 là một dấu mốc không thể nào quên. Đó là lần đầu tiên tôi thay mặt gia đình làm hồ sơ xin học bổng cho em gái út - và cũng là một trường hợp đặc biệt, không giống với bất kỳ câu chuyện nhận học bổng nào khác mà tôi từng biết. Buổi gặp gỡ ngắn ngủi chỉ vài phút tại tòa soạn Báo Thanh Niênở Hà Nội hôm ấy đã trở thành nguồn động viên tinh thần lớn lao, tiếp thêm niềm tin cho những sinh viên nghèo như chị em tôi trên hành trình tìm cách thay đổi cuộc sống.

Tôi vẫn nhớ tháng 6.2011, Báo Thanh Niênthực hiện chương trình xét học bổng Nguyễn Thái Bình "Tiếp sức tương lai" với số lượng 50 suất dành cho những học sinh tốt nghiệp THPT năm 2010, 2011 có học lực tiên tiến, xuất sắc 3 năm liền ở cấp THPT và có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Trùng hợp thời điểm đó, tôi vừa tốt nghiệp đại học vẫn chật vật đi xin việc, còn em gái út vừa tốt nghiệp THPT và chuẩn bị thi vào đại học. Lúc đó, thông tin này chẳng khác nào một cơ hội mở ra cánh cửa cho gia đình tôi khi cha mẹ phải lo ăn học cho ba chị em.

Gia đình tôi khi đó là hộ nghèo của một tỉnh vùng núi phía bắc, cha mẹ đều làm ruộng, ba đứa con đều đi học đại học nên kinh tế càng chật vật. Những thửa ruộng bậc thang liên tục hạn hán, thời điểm đó, địa phương vẫn chưa có hồ trữ nước như hiện nay, nông dân làm ruộng chỉ có thể trông chờ vào nước mưa mới có thể trồng lúa, trồng rau. Việc chăn nuôi cũng không khá hơn là bao vì chỉ có thể trông chờ vào mấy con gà, con vịt và đàn lợn. Căn nhà cấp bốn nhỏ lợp mái đắp cầu mỗi khi trời mưa lại bị dột, tường thì bong tróc vì khi xây không dùng xi măng mà chỉ có vôi vữa là chính.

ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Với điều kiện ngặt nghèo đó, việc nuôi ba đứa con học đại học ở thủ đô không hề dễ dàng với hai vợ chồng làm nông. Để có tiền đi học, cả ba chị em đều dựa vào việc vay vốn dành cho sinh viên. Nhờ thuộc diện dân tộc thiểu số, chúng tôi được ở ký túc xá của trường, điều này giúp giảm bớt một khoản chi phí nhất định khi học tập ở Hà Nội.

Vì nuôi hai cô con gái đi học đại học, bố mẹ đã làm đủ mọi cách, bán từng bao thóc, từng con gà, con vịt ở chợ để chắt chiu từng đồng. Chính vì thế, khi em út tôi ở trước cánh cửa đại học rộng mở, cha mẹ đã gặp áp lực vô cùng lớn vì năm 2011 tôi vừa ra trường, em gái thứ hai vẫn đang theo học đại học, tiêu tốn không ít tiền bạc.

 Dấu mốc không thể nào quên 

Đúng lúc đó, tôi đọc được thông tin về chương trình học bổng Nguyễn Thái Bình của Báo Thanh Niênbèn gọi điện về cho gia đình làm hồ sơ. Về những điều kiện để xét học bổng, em út tôi đều hợp lệ với 3 năm là học sinh giỏi xuất sắc 12 năm liên tiếp từ cấp tiểu học tới THPT và gia đình có giấy hộ nghèo do chính quyền cấp. Tuy nhiên, do biết thông tin muộn, thủ tục giấy tờ mất nhiều thời gian, hồ sơ được gửi đi cận kề hạn chót. Dẫu vậy, cả gia đình tôi vẫn nhen nhóm hy vọng. Trong thời gian chờ đợi, em tôi tiếp tục ôn thi và sau đó may mắn đỗ vào một học viện lớn tại Hà Nội.

Sau khi nộp hồ sơ, gia đình tôi thấp thỏm chờ đợi cơ hội. Cùng lúc đó, cha mẹ cũng lên kế hoạch tài chính để chuẩn bị cho em út xuống Hà Nội học. Bằng mọi cách mẹ cố gắng lo được số tiền học phí một học kỳ và tiền ở ký túc xá cho em út. Sau khi nhập học, em tôi cũng làm hồ sơ vay vốn sinh viên, số tiền này sẽ dành để chi trả cho học phí mùa sau.

Còn tôi khi đó may mắn xin được một công việc ở Hà Nội với mức lương 4 triệu đồng một tháng, tôi phụ trách việc lo tiền sinh hoạt hằng tháng cho em gái. Như vậy, tôi không thể tích cóp để trả được khoản vay vốn sinh viên trong suốt 4 năm học đại học, vì chưa trả được số tiền gốc nên ngân hàng bắt đầu tính lãi. Mẹ ở quê sẽ chạy chợ để trả số tiền lãi nhằm giúp tôi giảm gánh nặng.

Với mức lương đó, tôi ở thuê trong một căn phòng nhỏ cùng với 3 người bạn khác, số tiền thuê nhà là 2 triệu một tháng. Vì có 4 người nên vị chi tôi chỉ mất 500.000 đồng tiền ở trọ. Tiền ăn uống, điện nước đều được chia sẻ chung nên tôi cũng tiết kiệm đủ một khoản tiền cho em út làm tiền sinh hoạt phí ở ký túc xá. Cả gia đình đều đặt nhiều hy vọng vào bộ hồ sơ học bổng, nhưng đến ngày em nhập học, tôi vẫn không nhận được bất kỳ thông báo nào. Khi tra danh sách công bố chính thức, tên em tôi không có. Chúng tôi nghĩ rằng hồ sơ đã trượt vì gửi muộn.

Nhưng không ngờ vào khoảng giữa tháng 9 năm ấy, tôi nhận được cuộc gọi từ Ban biên tập báo Thanh Niên. Trong điện thoại, chị phụ trách mời chị em tôi tới địa chỉ tòa soạn Báo Thanh Niêntại Hà Nội để nhận học bổng. Theo lịch hẹn, vào một buổi chiều, tôi dẫn theo em gái đi xe buýt và xuống xe ở đầu ngõ phố Tây Sơn, Hà Nội.

Khi gặp mặt ở trụ sở báo, chị phụ trách ăn mặc giản dị, gương mặt hiền hòa, nhiệt tình chào hỏi hai chị em tôi. Sau vài phút trao đổi, chị trao phong bì với số tiền học bổng 2 triệu đồng cho em út tôi cùng lời dặn cố gắng học tập để thay đổi tương lai.

Lời tri ân thầm lặng đến Thanh Niên 

Buổi gặp mặt và trao học bổng diễn ra chỉ vài phút ngắn nhưng để lại một dấu ấn khó quên với hai chị em. Khoản tiền này có thể giúp em tôi trang trải chi phí sinh hoạt trong khoảng 2 tháng nếu tiêu tiết kiệm, không mua sắm quần áo.

Vì thời gian trôi qua đã 14 năm nên tôi cũng không nhớ rõ lý do mà chị phụ trách thông báo vì sao em út tôi không có trong danh sách nhận học bổng. Dường như chỉ có một trong hai lý do là do hồ sơ đến trễ và khi đó, Ban biên tập đã thống kê xong danh sách nhận học bổng. Thứ hai là chương trình xét học bổng Nguyễn Thái Bình năm đó chỉ dành cho học sinh nghèo ở miền Nam.

Tôi cũng không biết khoản tiền 2 triệu đồng hôm ấy được trích từ quỹ học bổng hay là sự san sẻ, góp nhặt đầy nhân ái của những người làm Báo Thanh Niên. Chỉ biết rằng, với gia đình tôi khi đó, số tiền ấy vô cùng lớn và quan trọng hơn, là sự tiếp sức tinh thần đúng lúc nhất.

ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Đúng như tên gọi Thanh Niên- tờ báo của sức trẻ, khát vọng và niềm tin vào tương lai - cuộc sống của gia đình tôi sau 14 năm đã có nhiều đổi thay. Ba chị em tôi đều đã có công việc ổn định hơn, dù còn không ít khó khăn nhưng chưa bao giờ thôi nỗ lực.

Năm 2021, chúng tôi cùng nhau góp tiền xây lại căn nhà mới tặng cha mẹ, thay cho căn nhà cấp bốn cũ kỹ năm nào. Đó là món quà lớn nhất, cũng là lời tri ân thầm lặng của những đứa con từng được tiếp sức từ một tờ báo mang tên Thanh Niên.

(责任编辑：休闲)